00.00.20
[caption]
Zembla
Man
Dat is de plek, waar Sharleyne lag.
Man2
Waar die, die lichte steentjes he.
Man
Die lichte stenen ja.
Nieuwslezer
‘In Hoogeveen is afgelopen nacht een achtjarig meisje van een flat gesproken of gevallen. Ze overleefde het niet. Het is onduidelijk wat er precies is gebeurd.’
voice-over
Dit is de achtjarige Sharleyne Remouchamps. In de nacht van 7 op 8 juni vorig jaar komt er een abrupt einde aan haar leven. Sharleyne woonde met haar moeder op de tiende verdieping van de flat. Met haar vader had ze een omgangsregeling.
Vader
Toen werd mij verteld dat Sharleyne van een flat was gevallen. En dat mijn ex direct gearresteerd was omdat eh onder zeer verdachte omstandigheden.
voice-over
Het Openbaar Ministerie komt uiteindelijk tot de conclusie dat er geen concrete aanwijzingen zijn dat de moeder het meisje wilde doden en seponeert de zaak. Tot op de dag van vandaag is onduidelijk wat er die nacht precies gebeurd is. Wel wordt meteen naar buiten gebracht dat het gezin bekend is bi de hulpverleningsinstanties. Drie inspecties zijn nu al maanden bezig met een onderzoek.
voice-over
Zembla duikt ook in het functioneren van de hulpverleningsinstanties. We hebben grote delen van het dossier van de zaak Sharleyne in handen. Documenten over het handelen van de instanties. Die leggen we voor aan deskundigen.
00.01.57
Bruning
Vanaf dat ik het dossier heb gelezen laat het me niet meer los. Ik vind het een verschrikkelijke zaak.
Van der Reijt
Ik ben verbijsterd door het dossier.
voice-over
Zembla onderzoekt de rol van de hulpverleningsinstanties in de zaak Sharleyne.
[caption]
De zaak Sharleyne
00.02.24
voice-over
De flat de Arend is de blikvanger van Hoogeveen. Een oude en slecht onderhouden flat die al jaren op de nominatie staat om gesloopt te worden. Hier begin ons onderzoek. In de afgelopen maanden komen we er regelmatig en spreken veel flatbewoners. Het overlijden van Sharleyne heeft grote impact gehad op hen. Jacco Buning had in 2014 een half jaar een relatie met de moede van Sharleyne. Hij woont op de elfde verdieping van de flat. Daar wordt hij dagelijks geconfronteerd met de dramatische gebeurtenis.
Buning
Dan komt weer iets in je naar boven, dat eh… ja. Kleine meissie.
Int.
En wat komt er naar boven?
[caption]
Jacco Buning, ex-vriend moeder Sharleyne
Buning
Sharleyne. Dat spontane meisje, die deur die daar dan openging, die komt naar je toe rennen, die vliegt je om de hals en die geeft je een knuffel en ja. De spontaniteit die ze had.
Int.
En wil je hier nog wel blijven wonen dan?
Buning
Nee. ik ga weg.
Int.
Ja?
Buning
Ja. Je wordt er iedere dag mee geconfronteerd, echt, dat, zowel ’s morgens als je naar je werk gaat in het donker, ’s avonds als je weer thuiskomt in het licht of in het donker, dat maakt niks uit. Iedere keer weer. Iedere keer weer, De Arend.
voice-over
Wat is er voorafgaand aan het drama in het leven van Sharleyne gebeurd? Daarvoor moeten we terug naar 2006. Dan leert Victor Remouchamps via internet een vrouw uit Hoogeveen kennen. Al snel raakt ze zwanger.
[caption]
Victor
Victor Remouchamps, vader Sharleyne
Als kind had ik één droom en dat was vader worden. Veel mensen willen piloot worden, arts, dokter. Eh… ik, vanaf kleins af aan wou ik wel vader worden.
voice-over
In mei 2007 wordt Sharleyne Remouchamps geboren. Niet veel later beginnen de problemen. De moeder van Sharleyne gaat volgens Victor steeds meer drinken. De relatie tussen Victor en haar loopt stuk als hij erachter komt dat ze vreemdgaat. Victor twijfelt jaren later zelfs of hij de biologische vader van Sharleyne wel is. Hij doet daarom een DNA test. Sharleyne is dan vier jaar.
00.04.36
Victor
Dat voelde ook heel erg als verraad richting mijn dochter om die test bij haar af te nemen, snap je.
Int.
En wat kwam er uit die test dan?
Victor
Dat, dat ik haar biologische vader niet was.
Int.
Zo
Victor
Ja goed. Zei s m’n dochter en ze blijft m’n dochter. Ongeacht wat dat papiertje ook zegt, ik ben haar vader. En daar kan niks en iemand wat aan veranderen. En zo heb ik me ook altijd opgesteld.
voice-over
Deze foto is in 2012 genomen. Sharleyne is hier vijf jaar. In het dossier dat in handen is van Zembla blijkt dat er dan al grote zorgen zijn over haar veiligheid en welzijn. Sharleyne’s moeder heeft op dat moment een nieuwe vriend. De twee hebben veel ruzie. Er is sprake van huiselijk geweld in het bijzijn van Sharleyne. De politie moet meerdere keren ingrijpen. Dat blijkt uit verschillende zorgmeldingen die de politie in 2012 doet bij bureau jeugdzorg.
voice-over
Victor en zijn nieuwe vriendin Joyce merken dan al langere tijd dat het niet goed gaat met Sharleyne.
[caption]
Joyce
Joyce Kuijpers, vriendin Victor
Ze was altijd heel verdrietig en dan vertelde ze gewoon heel veel over thuis en dat er zoveel ruzie was en dat ze dat ook moeilijk vond om dan te slapen. Dat ze dan d’r hoofd maar onder haar kussentje lag en dan zo stil mogelijk. Zodat ze dat maar niet hoefde te horen.
Je merkte gewoon aan haar wanneer er heel erg, ja haar iets dwars zat. En dat liet ze gewoon zien door middel van extreem gedrag. Speelgoed slopen, boos. Heel veel in de broek poepen en plassen en je merkte precies wanneer de week daarvoor iets ergs gebeurd was want dan ja poepte ze gewoon en plaste ze twee keer zoveel in haar broek.
00.06.20
voice-over
Al in december benaderen we de betrokken hulpverleningsinstanties om aan deze uitzending mee te werken. We vragen hun meerdere malen om ons inzicht te geven in de manier waarop ze in deze zaak hebben gehandeld. Maar Centrum voor Jeugd en Gezin Hoogeveen, Stichting Welzijnswerk en Veilig Thuis willen niet meewerken. Ze willen het onderzoeksrapport van de inspecties afwachten.
Terug naar het dossier over Sharleyne. Ook een maatschappelijk werker maakt in 2012 een zorgmelding. Hij doet dat bij het Centrum voor Jeugd en Gezin. Hij schrijft dat de dan vijfjarige Sharleyne terwijl ze zindelijk was, nu weer veel in haar broek poept en plast. Dat moeder hiermee niet met haar naar de huisarts wil. Dat de moeder zorgmijdend is en dat ze een alcoholprobleem heeft.
Van der Reijt
Drankmisbruik betekent dat je geen kind kunt opvoeden, zo simpel zit het voor mij in elkaar.
voice-over
Frans van der Reijt is oud-kinderrechter. Jarenlang besliste hij over kinderbeschermingsmaatregelen. Of een kind wel of niet onder toezicht gesteld of uit huis geplaatst moet worden. Van der Rijt heeft voor ons het dossier bestudeerd en is duidelijk in zijn oordeel.
Van der Reijt
Ik zou in dit geval zeker een ondertoezichtstelling hebben uitgesproken.
Int.
Op welk moment?
Van der Reijt
Op z’n minst. In 2012.
Int.
Toen al.
Van der Reijt
Ja. ja absoluut.
Int.
Want wat maakt het voor u zo dwingend om dat te doen?
[caption]
Van der Reijt
Frans van der Reijt, voormalig kinderechter
Eigenlijk toch het zwaarst vind ik wegen het feit dat het kind zo, zo’n regressie zoals we dat dan plechtig noemen, vertoont he dus helemaal terugvalt naar een soort babyniveau en poept en plast en zich niet meer onder controle heeft.
Int.
En u zegt, er had toen al ingegrepen moeten worden aan het begin van het dossier eigenlijk.
Van der Reijt
Natuurlijk. Evident.
voice-over
Hoogleraar jeugdrecht Mariëlle Bruning is specialist op het gebied van kinderbescherming en de rechten van kinderen. Ook zij vindt dat er al in 2012 een ondertoezichtstelling uitgesproken had moeten worden.
[caption]
Bruning
Mariëlle Bruning, hoogleraar jeugdrecht
Als ik het dossier zo goed heb bekeken dan denk ik dat er in 2012 alle aanleiding was om zeer zorgvuldig onderzoek te doen. En dan ook onderzoek naar de vraag he, moeder zegt dat ze wil meewerken maar kan ze dat wel waarmaken met haar problematiek. Dus dan zou er vanaf 2012 zou er gewoon een wettelijk toezicht op de veiligheid van dit meisje moeten zijn geweest.
00.08.37
Voice-over
Maar dat gebeurt niet. Victor belt met het Advies Meldpunt Kindermishandeling maar die laten het over aan het Centrum voor Jeugd en Gezin, dus aan de vrijwillige hulpverlening. Naar aanleiding van de meldingen die zijn gemaakt wordt hij uitgenodigd op het gemeentehuis van Hoogeveen voor een zogenaamd zorgoverleg. Dat gesprek vindt plaats in deze ruimte. Daarbij is ook de politie, Stichting Welzijnswerk en de GGD aanwezig. De situatie blijkt dan nog ernstiger dan hij dacht.
[caption]
Victor
Victor Remouchamps, vader Sharleyne
Dat mijn dochter een keer of twee of drie uit huis is gehaald door de politie vanwege huiselijk geweld. Dat ze een moeder eh….
Int.
In de nieuwe relatie.
Victor
In een nieuwe relatie. Dat ze een moeder hadden aangetroffen met een eh in de binnenstad, terwijl ze mijn dochter alleen thuisliet, met een suïcidebrief.
voice-over
De politie treft de moeder van 2012 zwaar onder invloed aan met een afscheidsbrief, zo lezen we. Ze heeft de dan net vijfjarige Sharleyne alleen achtergelaten. Het Centrum voor Jeugd en Gezin is hiervan op de hoogte maar er wordt niet ingegrepen. Tijdens ons onderzoek in de flat ontdekken we dat Sharleyne regelmatig alleen wordt achtergelaten. Meerdere flatbewoners vertellen ons dat. Ook de buurvrouw van Sharleyne bevestigt het. Het kleine meisje staat thuis vaak voor een dichte deur.
Int.
Jij zag haar dus regelmatig hier bij haar eigen deur aankloppen.
Spruit
Ja. Aankloppen, je mag het wel bonken noemen.
Int.
Ja?
Spruit
Ja. Als zij hier stond dan had zij al regelmatig op de deur gebonkt of mama thuis was. Het is ook wel eens geweest dat ze voor de deur zat te wachten tot mama thuiskwam.
[caption]
Spruit
Michelle Spruit, voormalig buurvrouw Sharleyne
Kijk ik heb zelf een dochter van vijf, dus dan automatisch nodig je het kind uit om binnen te komen. En dan bleef ze binnen wachten tot haar mama terug was.
Int.
En wist zij dan waar haar moeder was?
Spruit
Nee.
voice-over
De vijfjarige Sharleyne heeft een moeder die haar regelmatig alleen laat in en rondom de flat. Een moeder die volgens het dossier een alcoholprobleem heeft. Zelf geeft het meisje allerlei lichamelijke signalen af dat het niet goed met haar gaat. De vader van Sharleyne trekt daarover aan de bel bij Maatschappelijk Werk en het Centrum voor Jeugd en Gezin. Maar die zien geen aanleiding om Sharleyne verder te laten onderzoeken.
[caption]
Van der Reijt
Frans van der Reijt, voormalig kinderrechter
De focus is op die ouders, op de communicatie tussen die ouders. En dat zijn allemaal dingen die er niet toe doen in zo’n zaak. Het gaat om dat kind. Daar kwam die man ook voor, daar kwam die voor. Hij kwam op voor zijn kind. En wat doen ze? Ja dat kind… we gaan de communicatie verbeteren want, want ja, he moeder zegt er is niks aan de hand, en he….
Int.
Ja u bent echt verbaasd he.
Van der Reijt
Ja ik eh… .verbijsterd. ja.
voice-over
Als er in 2013 door de politie opnieuw een melding wordt gedaan van huiselijk geweld is dat voor de instanties nog steeds geen reden onderzoek te doen. Uit het dossier blijkt dat de instanties al die tijd maar 1 keer Sharleyne alleen spreken.
[caption]
Bruning
Mariëlle Bruning, hoogleraar jeugdrecht
Het is echt onbegrijpelijk hoe onzichtbaar dit kind is gebleven. En dat in een zaak waar er zulke serieuze ernstige meldingen waren.
Van der Reijt
Kijk nou toch eens mensen naar wat daar werkelijk aan de hand is in die zaak. Dat hebben ze niet gedaan.
Voice-over
De vader van Sharleyne staat machteloos. Hij kan niet ingrijpen. Want naast dat hij niet de biologische vader is, blijkt hij ook nog eens niet het gezag te hebben over Sharleyne.
Victor
Je gaat er vanuit, als je je kind erkent op het gemeentehuis, het draagt je achternaam, dat je automatisch gezag hebt.
00.12.42
[caption]
Victor
Victor Remouchamps, vader Sharleyne
Ja mij is nooit uitgelegd dat je dat apart moet aanvragen. Dat heb ik nooit niet geweten. Ja dan ben je vleugellam. Heb je niks te zeggen.
Van der Reijt
Die instanties hebben dan de neiging om te zeggen nou ja, die man is, heeft niet eens het gezag. Die, he moeder moet, als er naar de dokter gegaan moet worden, moet moeder toestemming geven. Moeder moet helemaal geen toestemming geven, dat kind moet naar de dokter.
Buning
Nou deze ken je geloof ik, dat is de mooiste die ik heb.
Voice-over
Jacco Buning heeft in 2014 een half jaar een relatie met de moeder van Sharleyne. Hij weet op dat moment niet dat Sharleyne bekend is bij de hulpverleningsinstanties. Wel merkt hij dat haar moeder veel drinkt.
[caption]
Buning
Jacco Buning, ex-vriend moeder Sharleyne
Als ze wat gedronken had en Shar die deed wat verkeerd, of dat ze in d’r bed plaste ’s avonds of ’s nachts, normaal maakt het niks uit als een kind een keer in bed plast. Maak je ’t als ouder zijnde schoon. Maar ja mevrouw die had een paar biertjes op en dan ging ze me daar toch tekeer. Ik denk hoe, ja, en dat was een last voor haar. En dan moet ik elke dag dit en dan moet ik elke dag dat.
Int.
Kon ze het aan?
Buning
Soms wel. Als ze nuchter is kan ze het aan. Maar als zij wat gedronken had dan, dan trekt zij dat niet.
voice-over
Als de relatie tussen Jacco en de moeder van Sharleyne eindigt, gaat het slechter met Sharleyne. Dat merkt ook de buurvrouw van het meisje.
Int.
Wat zag je dan?
[caption]
Spruit
Michelle Spruit, voormalig buurvrouw Sharleyne
Heel bleek. Keek heel sip, heel droevig. He, ’t haar inderdaad nog steeds compleet in de war, alsof het niet geborsteld is. De kleren aan eh de eh ja kapot of te klein of te groot. ’t Was gewoon geen eh….
Int.
Dat weet je zeker, dat heb je zo gezien.
Spruit
Ja dat heb ik gezien.
00.14.36
[caption]
Joyce
Joyce Kuijpers, vriendin Victor
Ze kwam toen met verhalen aan, dat ze gewoon alleen werd achtergelaten. Bij een buurman. Of dat ze bij een buurman in bed sliep, samen met mama en dat, ja… dat is toch wel heel zorgelijk.
Int.
Dat hoorden jullie toen. Van haar.
Joyce
Van Sharleyne zelf.
Int.
Jullie hadden geen idee wat er echt speelde.
Joyce
Nee. Op dat moment nog niet. Dat was echt, nou dan praat je eind 2014. Toen kwamen deze verhalen naar voren.
voice-over
Voormalig flatbewoner Remco Gruppen laat ons zien waar Sharleyne vanaf eind 2014 regelmatig in de flat verblijft.
Int.
Hier wonen jullie.
Gruppen
Daar woon ik ja. Nou woonde…. .
Int.
Of daar woont je moeder nog he.
Gruppen
Ja.
Int.
En eh daar kwam Sharleyne regelmatig, hier op nummer 12.
Gruppen
ja. yes.
Int.
Staat nu leeg zo te zien. Smerige muren.
Gruppen
Maar het is wel opgeknapt.
Int.
Ja hoe zag het eruit dan?
Gruppen
Ja gewoon vies. De vloeren waren vies, waren vieze gordijnen. Ramen waren smerig. Hier stonden altijd vuilniszakken gewoon daar, tegen die muur aan en niet een of twee maar gewoon een stuk of vier, vijf.
Int.
In de keuken.
Gruppen
Ja, afval stond er gewoon van een week of zo. Ja het was gewoon eh een bende. Ja.
Int.
En wat voor type woonde hier?
[caption]
Gruppen
Remco Gruppen, voormalig flatbewoner
Ja gewoon niet werken, drinken. Ehm…. ja, drugs allemaal ja weet je dat eh… zo’n type. Licht verslaafd denk ik ja.
voice-over
Nummer 12 staat bekend als een zwaar vervuilde woning waarin veel overlast wordt veroorzaakt. Zo lezen we in het dossier. Bij de woningbouwvereniging Domesta melden zich meerdere flatbewoners die zich zorgen maken over het feit dat Sharleyne daar komt. Begin 2015 doet de woningbouwvereniging daarom een zorgmelding bij het Centrum voor Jeugd en Gezin.
[caption]
Bruning
Mariëlle Bruning, hoogleraar jeugdrecht
Dat is wat mij betreft zeer opvallend, opmerkelijk, omdat doorgaans woningbouwverenigingen zich niet bezighouden met veiligheid van kinderen. Dan moeten alle signalen op rood staan, alle alarmknoppen aangezet worden om goed te gaan onderzoeken hoe het met het kind is gesteld.
voice-over
Wat is hier op nummer 12 met Sharleyne gebeurd? De hoofdbewoner, in de flat bekend als Gert, blijkt eind november zijn woning te hebben moeten verlaten vanwege het regelmatig veroorzaken van overlast. Hij wil niet voor onze camera reageren. Deze Arnold Dekkers wil dat wel. Dekkers is jarenlang een bekende drugsdealer in Hoogeveen. Hij woont de eerste maanden van 2015 bij Gert in.
00.17.01
Dekkers
Een tweekamer appartement. Dikke smeerbende.
[caption]
Dekkers
Arnold Dekkers, voormalig flatbewoner
Kamer waar de hond loopt en waar gescheten wordt en gepist wordt.
Int.
in de flat.
Dekkers
Ja, keuken helemaal vol. Je kon niet fatsoenlijk koken. Katten overal. ’t Was gewoon een dikke bende. Stinken.
Int.
Waar stonk het naar?
Dekkers
Hondenstront. Kattenzijk.
voice-over
Arnold Dekkers bevestigt dat de moeder van Sharleyne haar regelmatig meeneemt naar de zwaar vervuilde woning.
Int.
Is zij wel bij jullie geweest zonder dat die moeder erbij was?
Dekkers
Ja, ja ja. zeker. Ja ja ja, ook wel vaak. Dan komen ze op visite, neemt ze de kleine mee. Gaat de kleine op die vieze kamer waar gescheten wordt en gepist wordt, legt ze dat kleine kind neer en zelf gaat madam aan de zuip en heeft madam een slok op, gaat ze gewoon weg. Ze vraagt ook niet hoe ’t kind gaat, ze loopt gewoon weg.
Int.
En waar sliep zij dan?
Dekkers
Op de slaapkamer van Gertje. Waar de hond overdag ook verbleef. De slaapkamer waar ze sliep dat meid, is zo ranzig, zo ranzig. Daar wou ik nog niet slapen, daar kwam mijn hond nog niet eens te liggen.
Int.
Maar daar sliep dat meisje, daar sliep Sharleyne.
Dekkers
Ja. En Gertje sliep zelf op de bank he. Die sliep nooit op de slaapkamer, hij sliep altijd op de bank. Nou dat zal ook wel kloppen.
voice-over
Sharleyne verblijft hier regelmatig b ij twee mannen. Een man die veel drinkt en een drugsdealer. In een zwaar vervuilde woning waar de dieren hun behoefte gewoon op de vloer doen. En waar drugs gebruikt wordt. Op een ochtend treft Jacco Sharleyne daar aan. Dat beeld raakt hij niet meer kwijt.
Buning
Een klein verwilderd meisje. Een verwaarloosd meisje op dat moment, zo kwam ze over.
[caption]
Buning
Jacco Buning, ex-vriend moeder Sharleyne
Het haar was verwilderd, in een T-shirt wat veel te lang was. En smerige voetjes omdat ze geen sokjes aan had. Van de vloer die er zo smerig uit ziet. Zo zat zij tv te kijken ja. Met de beentjes naar boven en het T-shirt over de knietjes heen.
00.19.04
voice-over
De instanties grijpen weer niet in. Sharleyne wordt niet onder toezicht gesteld of uit huis geplaatst. Er wordt slechts een aantal afspraken met de moeder gemaakt, lezen we in het dossier. Sharleyne mag niet meer op nummer 12 komen en haar moeder moet nuchter blijven.
Bruning
We maken afspraken hoe dit gecontroleerd kan worden. Daarbij staat vast: de veiligheid ligt in eerste instantie bij ouders, flatbewoners kunnen wel toezicht houden.
[caption]
Bruning
Mariëlle Bruning, hoogleraar jeugdrecht
Dat vind ik eh, ja, zeer verbazingwekkend. Want ik vind niet dat jij een, een verplichting en een professionele taak kunt neerleggen bij flatbewoners die dan de veiligheid van een kind moeten bewaken. Ik vind dat onbegrijpelijk dat een afspraak op die manier wordt ingevuld, ehm en dan gedacht wordt, en dan hebben we het goed geregeld.
[caption]
Dekkers
Arnold Dekkers, voormalig flatbewoner
Ja de moeder die negeerde alle regels en het kind kwam gewoon.
Int.
Hebben ze dat wel eens gecontroleerd?
Dekkers
Nee. helemaal niet. Ik heb ook alleen maar een brief gezien van Jeugd en Gezin. Maar voor de rest heb ik er niks van gezien.
Int.
Maar wat stond daar in dan, letterlijk?
Dekkers
Dat dat kind daar niet mocht komen. Dat dat niet goed voor het kind was.
[caption]
Van der Reijt
Frans van der Reijt, voormalig kinderrechter
Het is zo evident dat hier de bescherming, de kinderbescherming, gefaald heeft. Tot en met gefaald heeft. He. Er is helemaal niets goed gedaan. Ik heb nergens gezien dat ze ergens ook maar een stap naar dat kind toe hebben gezet. Helemaal nergens.
voice-over
Professionals die nauwelijks naar het kind kijken en veel te veel met de ouders bezig zijn. En: zorgwekkende meldingen die niet tot onderzoek of ingrijpen leiden. De zaak Sharleyne staat niet op zichzelf. Het afgelopen jaar schreef de Inspectie Jeugdzorg drie rapporten naar aanleiding van kindermishandelingszaken in Groningen, Roelofarendsveen en Amsterdam.
Bruning
Daar zie je eigenlijk in drie rapporten hetzelfde patroon terugkomen. Precies dezelfde problematiek. Ouders die zorg mijden. Die ingewikkelde problematiek hebben. Hulpverleners die zich enkel op ouders richten. Kinderen die zeer onveilig zijn thuis, wat uiteindelijk tot dramatische gevolgen leidt.
Nieuwslezer
‘De jeugdhulpverlening heeft ernstig gefaald in de bescherming van de tienjarige Ferdian…’
Nieuwslezer
‘…jeugdzorg stelde een onderzoek in maar zag geen aanleiding om in te grijpen. Danielle werd… ‘
Nieuwslezer
‘…buurtbewoners die hebben diverse keren aan de bel getrokken bij hulpinstanties waaronder Jeugdzorg. De kinderen zouden worden geslagen, zouden niet aan tafel mogen eten en de jongen zou moeten slapen in een tuinhuisje.’
00.21.44
voice-over
In de rapporten over deze zaken komt de inspectie tot dezelfde conclusies die deskundigen in deze uitzending trekken over de zaak Sharleyne. Met als belangrijkste constatering: bij de hulpverleningsinstanties stond de veiligheid van het kind niet voorop. Hoe kan dat? Omdat de instanties zelf niet willen reageren, gaan we met die vraag naar de brancheorganisatie, Jeugdzorg Nederland.
[caption]
Sprokkereef
Jan-Dirk Sprokkereef, vice-voorzitter Jeugdzorg Nederland
We zullen ons toch ook echt moeten beseffen dat dit mensenwerk is, dat dit oordelen zijn over situaties die niet heel, soms niet heel feitelijk zijn. En eh.. en dat we niet alles kunnen voorspellen.
Int.
Mensenwerk, maar het gaat ook om kinderen.
Sprokkereef
Het gaat om kinderen, ja.
Int.
Het gaat om jeugdbescherming.
Sprokkereef
Zo is dat.
Int.
En dan concludeert de inspectie, de veiligheid van het kind stond niet voorop. Ik kan dat niet zo goed rijmen, ik bedoel ik snap dat het ingewikkeld is. En dat het mensenwerk is.
Sprokkereef
Ja.
Int.
Maar dat zou je, daarvan zou je toch zeggen dat is het eerste waar je aan denkt.
Sprokkereef
Ja. Nou, iedere zaak waarin dit niet goed gaat, moeten we ervoor zorgen dat we daarvan leren.
Int.
Dit zijn uitzonderingen voor u.
Sprokkereef
Ja, gelukkig wel. Gelukkig wel.
Int.
Maar zijn het niet al teveel uitzonderingen dan, als je in een jaar dit soort dingen moet constateren?
Sprokkereef
Ja. Ja. wij moeten ’t ook [?] hoe kunnen wij toch ervoor zorgen dat het ook in die uitzonderingen, als met mis, dat dat niet gebeurt. Hoe kunnen wij daar alles aan doen. En daar ben ik het mee eens, daar moeten en gaan wij ons volledig voor inzetten.
voice-over
Drie vernietigende inspectierapporten over het optreden van Jeugdzorginstanties het afgelopen jaar. Dirk-Jan Sprokkereef van Jeugdzorg Nederland wil vooral leren van de conclusies die de inspectie trekt.
Sprokkereef
Dan is er dus een risico wat er is in het werk, intrinsiek in het werk zit, he, net als een arts die opereert altijd een intrinsiek risico heeft dat ‘ie achteraf iets heeft gedaan en zegt, dat was misschien niet het optimale, dat zit erin. En dus geeft het de enorme plicht om iedere keer weer te leren. Voor de volgende keer.
Int.
Maar u zegt eigenlijk, dat is het risico van het vak. Dat het zo gaat.
Sprokkereef
Nee. Ja dat eh, dit is het risico van het vak en dus moet je er alles aan doen om dat risico te vermijden.
Int.
Maar betekent het ook dat we komend jaar weer van dit soort rapporten kunnen verwachten dan en dat deze zaak van Sharleyne niet de laatste zaak is waar we op die manier over praten?
Sprokkereef
Eh helaas zullen we het niet kunnen voorkomen dat er ernstige dingen gebeuren met kinderen in de jeugdzorg. Ik denk dat die maakbaarheid er helaas niet is.
Bruning
Ik vind dat we, dat we met alles wat er nu ligt, met deze verschrikkelijke zaak en daarbij met alle signalen die de inspecties het afgelopen jaar hebben afgegeven over ons kinderbeschermingssysteem, dat, ja het vijf voor twaalf is en dat we alles op alles moeten zetten om zo snel mogelijk naar een, ja beter beschermingssysteem te komen.
voice-over
In de zaak Sharleyne hebben professionals weggekeken. Ze hebben niet willen zien hoe ernstig haar situatie was. dat vindt voormalig kinderrechter Frans van der Reijt.
Van der Reijt
Mensen die pretenderen dat ze voor kinderbescherming werken, die moeten durven optreden, die mogen niet wegkijken.
[caption]
Sprokkereef
Jan-Dirk Sprokkereef, vice-voorzitter Jeugdzorg Nederland
Ja het, het… dat is het grote dilemma. Het grote dilemma is het wegkijken. He, ik zeg het andersom, dat is het monster in de ogen durven kijken. Er is iets vreselijks en dat moet je durven veronderstellen. Je weet niet zeker of er iets ergs aan de hand is, maar je moet volledig durven zien dat het mogelijk is en als er een feit is dat er op wijst, dat als feit nemen en niet denken nee, ’t is, oh dat zou heel, ja dat zou heel erg zijn. Maar kijk het in de ogen en onderzoek het.
25.10
voice-over
Terug naar het pand op de tweede verdieping van de flat. Nummer 12. Ondanks het verbod van Centrum voor Jeugd en Gezin blijft Sharleyne hier nog steeds komen. In het dossier lezen we dat er zelfs een melder is geweest die een meisje ‘s nachts vanuit de woning om hup heeft horen roepen. We spreken de flatbewoner die het meisje heeft horen schreeuwen. Die wil niet voor onze camera reageren maar bevestigt dat de melding gedaan is bij Bureau Jeugdzorg. We lezen dat Sharleyne dan al maanden rondloopt met een verwaarloosde urineweginfectie. Al die tijd weigert haar moeder daarmee naar de huisarts te gaan.
Joyce
Victor gaf dagelijks aan van jongens, ze is er nog steeds niet geweest en er werd gewoon helemaal niks mee gedaan.
Victor
Nee, nee nee in die tijd heb ik dus ook, omdat zij niks deden, nou dan bel ik eh, dan belde ik Veilig Thuis nog maar een keer op. En de situatie uitleggen. Nou, toen werd ik ineens teruggefloten door de leidinggevende van ’t Centrum voor Jeugd en Gezin dat ik eh, want ik heb een advocaat opgebeld, ik denk ik schakel alles in wat ik kan. Ik zeg hier gaat wat gebeuren. Werd ik teruggefloten dat ik niet al te veel partijen moest in gaan schakelen. En wat denk je zelf? Dat ik m’n dochter aan haar lot overlaat of zo?
voice-over
De mails die de vader naar de instanties stuurt, worden steeds meer noodkreten. Het dossier zit vol met bezorgde e-mails van de vader aan de instanties. Na jaren vechten voor zijn dochter geeft hij de strijd uiteindelijk op.
Victor
Zij waren mijn gezag. Zij moesten er voor mij staan. En zij schuiven mij in ene een berg ellende in de schoenen die zij hadden moeten oplossen. En ze nemen geen stappen die ze hadden moeten nemen. Zij laten mijn dochter in een gevaarlijke situatie achter. Terwijl ze van alles op de hoogte waren.
26.56
Van der Reijt
Drie jaar ellende. Waar niemand naar kijkt. Alleen die vader en die, die steeds wanhopiger wordt. Dat…. ’t is, ’t is echt…. echt krankzinnig.
voice-over
We lezen in het dossier dat twee maanden voor het overlijden van Sharleyne een zogenaamd 1 gezin – 1 plan overleg wordt georganiseerd door het Centrum voor Jeugd en Gezin. Daarbij zijn de vader en moeder van Sharleyne, haar opa en oma en alle betrokken hulpverleners aanwezig.
Van der Reijt
Dan hebben ze het project ‘1 plan en 1 gezin’, he, nou ja, die module deugt dus niet. Want de module moet zijn: eerst kijken naar het kind. En eerst kijken wat er met het kind aan de hand is.
voice-over
Tijdens ons onderzoek in de flat komen we erachter dat de moeder haar dochtertje ’s avonds laat alleen achterlaat in een woning. Dat gebeurt enkele weken voor het overlijden van Sharleyne. Ze geeft de sleutels van haar woning aan Gert, op nummer 12. Alle bewoners die wij spreken zijn op de hoogte van wat er die avond is gebeurd.
Dekkers
’s Avonds gaat de deurbel. De moeder staat aan de deur van ik ga weg, hier heb je de sleutels. Gertje vraagt nog van waar is je dochter. Die ligt boven op bed, als je er naartoe wil gaan, ga er maar naartoe, maar ik ga weg.
Pluim
Sharleyne is wakker geworden ’s nachts. Waar is mama? Ja daar kon de bewoner geen antwoord op geven. Want dat wist ‘ie niet.
Buding
Hij heeft Sharleyne de volgende dag geloof ik naar school toe gebracht en daarna naar opa en oma.
Int.
En de moeder was vertrokken.
Buding
En de moeder was er effe tussenuit.
voice-over
Vlak voor deze uitzending krijgen de vader van Sharleyne en zijn advocaat inzage in het politieonderzoek in deze zaak. Uit dat onderzoek blijkt dat de moeder van Sharleyne drie dagen spoorloos is geweest. Sharleyne is jarig tijdens een van die dagen.
[caption]
Poortman
Liesbeth Poortman, advocaat vader Sharleyne
Ze was jarig, ze had een feestje ook. Althans het stond in de planning. En moeder is weg. En moeder bleek uiteindelijk drie dagen weg. En dan is er een, een meneer die zich over haar ontfermt. Dat deed ie vaker. Verklaart ‘ie ook.
Int.
Ja de bewoner van nummer 12.
Poortman
De bewoner van nummer 12. En die verklaart dat in eh, toen zij jarig was, dat ‘ie, dat wist hij ook, dat hij haar naar eh naar haar grootouders bracht en die hebben vervolgens nog het feestje met haar gevierd. En dat moeder aan hem had verteld dat ze tegen een boom had willen rijden.
voice-over
Ook daarna mag Sharleyne van de hulpverleningsinstanties gewoon bij haar moeder blijven wonen. Dat, terwijl uit het politiedossier blijkt dat de instanties en ook de school volledig op de hoogte zijn van de zeer zorgwekkende situatie.
Poortman
Jeugdzorg wist dit, maar de school wist het ook. En dan denk ik, waar waren ze? De school wist het ook. De school wist ook dat Sharleyne haar haren heel vaak niet gekamd waren en dat ze riekte.
Int.
Dat staat zo in het dossier?
Poortman
Staat in het dossier. Er is een juf die zegt van ik had, ik had geregeld de behoefte om haar eens mee te nemen naar huis en haar lekker in bad te doen.
voice-over
We hebben de school van Sharleyne om een reactie gevraagd maar ook haar school wil niet aan deze uitzending meewerken.
Joyce
Nou Victor heeft dat ook verteld. Ook in de gesprekken. Ik ben zo bang dat Sharleyne straks onderaan de flat ligt. Ja zo’n vaart zal dat niet lopen Victor. Je denkt nu te veel vooruit. Maar toen stond de politie hier.
voice-over
Op 8 juni 2015 om half twee ’s nachts overlijdt Sharleyne nadat ze van de tiende verdieping van de flat valt. Flatbewoner Remco Gruppen is op dat moment wakker. Hij hoort een klap en rent naar buiten. Gruppen wordt door de politie als kroongetuige gezien omdat hij binnen een minuut bij het lichaam van Sharleyne staat.
Gruppen
En toen keek ik meteen hier en ja dan zie je haar liggen dan.
Int.
Zo dichtbij lag ze.
Gruppen
Ja. En daar schrok ik wel van inderdaad, want ik dacht ja in mijn beleving was het iets verder maar ja je doet de deur open en je ziet haar gewoon echt recht voor je. ja.
voice-over
Gruppen belt meteen 112. Als hij naar boven kijkt, ziet hij de moeder van Sharleyne staan.
Gruppen
Nou ik zag haar en zij hing over de reling zeg maar en ik stond hieronder en toen, ja we konden elkaar niet in de ogen kijken zeg maar want daar was het te donker voor maar we keken elkaar wel aan. Ja. En toen ging zij dus van schrik naar achter.
Int.
En wat dacht jij toen?
Gruppen
Eh, ik dacht dat ze er achteraan zou springen eigenlijk. Ik weet niet waarom maar dat was m’n gevoel. Ja. We dachten we moeten haar opvangen natuurlijk buiten en toen kwam ze daar de hoofdingang kwam ze, kwam ze uit lopen.
Int.
Dus niet hier naar de plek eh waar haar dochter lag?
Gruppen
Nee. Nee ze rende echt eh helemaal de andere kant o, richting de auto’s allemaal daar zeg maar.
voice-over
Uit het politieonderzoek blijkt dat de moeder, voordat ze naar haar auto rent, eerst nog naar het drugspand op de tweede verdieping gaat. Daar is niemand thuis, maar ze heeft de sleutels van de woning. Uit het politiedossier blijkt dat ze daar bier uit de koelkast haalt. Daarna loopt ze naar haar auto. Daar wordt ze door de politie aangehouden.
32.06
[caption]
Poortman
Liesbeth Poortman, advocaat vader Sharleyne
Volgens de agenten was ze dronken. Ze had bloeddoorlopen ogen en ze reageerde nauwelijks maar ze zei eh ik wil eh, ik wil sigaretten uit mijn auto halen. Dus helemaal niet iets in de richting van ik wil naar m’n kindje he, wat dan ook. Iets van wanhoop of…. ik wil sigaretten uit m’n auto halen. En eh en het volgende moment zegt ze: ik had vanmiddag ruzie met mijn dochter. En ze heeft een afscheidsbrief geschreven en die ligt in haar kamer.
Joyce
En er blijkt een briefje naast Sharleyne d’r bed te zijn gevonden waarop staat ‘ik haat je mama’.
Int.
Die heeft de politie die nacht gevonden.
Joyce
Ja en die is geanalyseerd op haar handschrift. En dat was, dat was Sharleyne d’r handschrift.
voice-over
De moeder van Sharleyne zit na haar arrestatie drie dagen vast. Ze beroept zich al die tijd op haar zwijgrecht. Uiteindelijk seponeert het OM de zaak omdat ze geen concrete aanwijzingen hebben dat de moeder van Sharleyne betrokken is bij de val van het meisje. Het OM houdt de opties van zelfdoding of een ongeluk open. Nu de advocaat van Victor het politieonderzoek heeft gelezen, wil ze dat het OM de zaak heropent. We hebben de advocaat van de moeder van Sharleyne ook benaderd en hem vragen gesteld over de omstandigheden waarin Sharleyne opgroeide en de rol van de moeder daarbij. Haar advocaat laat weten onze vragen suggestief te vinden en niet ter zake doende.
[caption]
stem
Bron: reactie advocaat
“Mijn cliënte (…) is geen verdachte en het Openbaar Ministerie heeft geen aanwijzingen voor een levensdelict of strafbaar feit.”
voice-over
Volgens de advocaat brengen voor de moeder de verhalen rondom deze kwestie veel extra verdriet met zich mee. De vader van Sharleyne gaat een civiele zaak starten tegen de hulpverleningsinstantie. Hij stelt hen aansprakelijk voor het overlijden van Sharleyne, omdat zij haar niet op tijd in veiligheid hebben gebracht.
Poortman
Wij gaan de instanties hiervoor ter verantwoording roepen. En we hopen uiteindelijk op een, een minnelijke regeling zoals dat dan heet, dat ze erkennen, he, ik hoop ook met het schaamrood op de kaken, na lezing van de stukken ,dat ze hebben gefaald. Mijn ervaring is dat ze dat niet gaan doen. En dan wordt dat een juridisch gevecht.
Int.
En waar eindigt dat?
Poortman
Ik denk dat het eindigt ergens in eh, in een gerechtsgebouw in Nederland. En als het aan vader ligt gaan we verder tot aan bijvoorbeeld het Europese Hof.
Bruning
Uit deze zaak kun je denk ik afleiden dat de overheid heeft gefaald in het beschermen van dit meisje. En dat een Europees mensenrechten hof tot die beslissing zou komen, tot die conclusie zou komen. Waarmee Nederland dan zou worden veroordeeld omdat dit kind onvoldoende is beschermd.
Int.
Waarom bent u daar zo van overtuigd?
Bruning
In dit geval hebben we nooit een ondertoezichtstelling uitgesproken, hebben we nooit de Raad voor de Kinderbescherming betrokken, heeft Veilig Thuis meldingen niet tot onderzoek laten leiden. En dan denk ik dat het Europese Hof zou beslissen dat hier Nederland echt gefaald heeft.
Victor
Als zij hun werk naar behoren hadden gedaan, dan had zij niet in die flat gezeten. En dan was het niet, had dit niet kunnen gebeuren. Dat reken ik ze aan.
00.35.20
[aftiteling]
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.
